نمونه
و اسوه ي کامل زهد در اسلام حضرت زهرای مرضیه، (سلام الله علیها) است که شب عروسی،
لباس تازه ي عقد را از تن مبارکش در می آورد و به فقیر می دهد و خود لباس کهنه به
تن می کند. صبح هنگام در پاسخ پرسش پدر بزرگوارش از لباس تازه ي عروسی، فرمود که
در راه خدا انفاق کردم. زیرا:
«لَن
تنالو البِّرَ حَتّی تُنفِقوا مِمّا تُحِبّون»
هرگز
به مقام نیکوکاران و خاصّان خدا نخواهید رسید، مگر از آنچه خود دوست دارید و نزد
شما محبوب است، در راه خدا انفاق کنید.
تحذیر
و ترغیب
امام
«ع» در این قسمت از دستورالعمل، نخست «نجاشی» را از انجام کارهائی که موجب
ناخشنودی خدای تعالی می شود، برحذر می دارد و سپس، در قسمت دیگر وی را به انجام
اموری که باعث رضای پروردگار است تشویق و ترغیب می فرماید و می نویسد:
«یا
عبدالله ایّاک ان تخیفَ مؤمناً فَانّ ابی محمّد بن علی، علیه السّلام، حَدَثَنی
عَن اَبیه عَن جَدّه عَن عَلیِّ بن ابیطالب، علیه السلام، أَنَّهُ کانَ یَقول مَن
نَظَرَ إِلی مُؤمن نَظرهٌ لیخفیه بِها اَخافُه الله یَومَ لا ظلَّ إِلاَّ ظِلّهُ
وَ حَشرهُ فی صورة الذّر لَحمَهُ وَ جَسَدهُ وَ جَمیع أعصائهُ حَتّی یُوردهُ
مُورده»
ای
عبدالله زنهار! که مومنی را بترسانی (زیرا)... رسول خدا «ص» فرمود هر کس به برادر
مؤمن خود نگاهی بکند که او را بدان بترساند خداوند روز قیامت، که در آن سایه ای جز
سایه ي خدا نیست، او را خواهد ترساند و او را به صورت «مور»ی با تمام گوشت و پیکر
و اعضایش محشور می کند تا به جای تعیین شده اش (دوزخ) وارد شود.
در
روایت دیگری نیز، آمده است که متکبّران به صورت مورچه وارد «محشر» می شوند. البتّه
با اینکه به صورت مورچه اند. ولی همه آنها را باز می شناسند چون قیامت روز «جمع
الجمع» است؛ روز حقیقت بینی است؛ هر کسی با هویت و حقیقتش وارد محشر می شود. و
همانطور که در بحث «تجسّم اعمال و کیفر ظلم» گفتیم، (مثلاً) ظالم به صورت سگ و
اسراف گر و تبذیرکار به شکل میمون و دغلکاران به صورت روباه محشور می شوند و چنان
است که همه ي آنها را با نام و نشان باز می شناسند، و آشکارا می دانند که این سگ،
فلان شخص است که در دنیا چقدر مقتدر بود و آن میمون، بهمان است.
آن
روز، روز آشکارشدن اسرار نهان است، «یوم تُبلَی السَرائر»[1]
گاهِ
رسوائی و بیچارگی است.
«یوم
تبیَّضُ وَ تَسَوَّدُ وجوه تُرک هند و شهره گشته
زان گروه»
هر
چه پنهان باشدت پیدا شود
هر که او خائن بود رسوا شود
و
نیز می فرماید:
«وَ
حَدَّثنی أبی عَن آبائه عَن عَلیٍّ علیه
السّلام عَن النّبی صلّی الله علیه و آله و سلم قال: مَن أغاثَ لَهفاناً مِنَ المومنین،
اَعاثهُ الله یَوم لاظِلَّ الاَّ ظَلَّهُ و آمنَه مِنَ الفَزع الأکبر وَ آمَنَه
مِن سوءٍ المنقلب»
...
رسول خدا«ص» فرمود: هر کس که به فریاد ستمدیده ای از مومنین برسد، خداوند روز
قیامت که سایه ای جز سایه او نیست، از وی دستگیری می کند و از عظیمترین ترس در روز
قیامت، امان می دهد و از سوء عاقبت نگاه می دارد.
روز
قیامت نامهای گوناگونی دارد؛ شاید به بیش از 70 اسم برسد. از جمله آنها، که امام
صادق «ع» به آن اشاره فرموده اند، «فزع اکبر» است. یعنی آن روز به قدری سخت و
هولناک است که فریاد همه مخلوقات بلند است.
«یَومَ
تَرَونها تَذْهَلُ کلُّ مرضعةٍ عَمّا اَرضَعَت وَ تَضَع کُلُّ ذاتِ حَملٍ حَملها
وَ تریَ النّاسَ سکاری وَ ما هُم بِسکاری وَ لکنَّ عَذابَ الله شدید»[2]
روزی
که می بینید، هر زن شیردهی، طفل خود را از وحشت و هراس فراموش کند و هر آبستنی بار
خود بیفکند و مردم را (از وحشت و حیرت) مست می بینی، حال آنکه مست نیستند
ولیکن عذاب الهی دشوار است.
از
«فزع اکبر» همه مردم مبهوت و مدهوش و حیران می شوند مگر آنانکه زیر لوای،
امیرالمومنین علی «ع» رفته باشند و از دست «ساقی کوثر» آب بنوشند. اینان همانند که
در دنیا به «احکام الهی» عمل کردند.
هم
چنین، فرمود:
«وَ
مَن قضی لأخیه المؤمن حاجَةً قَضی الله لَه حوائج کَثیرة احداهَا الجِّنة».
هر
کس نیازی از برادر مومن خود را برآورده سازد، خداوند تعالی نیازمندیهای بسیار او
را برطرف می کند که یکی از آنها بهشت است.
«وَ
مَن کَسی أخاه المؤمن جُبَّةً عَن عُری کَساه الله مِن سُندُس الجنّة وَ استبرقَها
وَ حریرَها وَ لَم یَزال یَخوضَ فی رضوان الله مادامَ علی المَکسُوِّ مِنها
سَلَک».
کسی
که برادر مؤمن خود را با اهداء پیراهنی از برهنگی بپوشاند، خداوند او را از پارچه
های «سندس» بهشت و «استبرق» و «حریرش» بپوشاند و تا هنگامی که بر پوشنده تکّه ای
از آن باقی باشد، در «رضوان الهی» بسر می برد.
«وَ
مَن اَطعَمَ أخاهُ من جوع اَطعَمَه الله منَ طیّبات الجَّنَّةِ وَ مَن سَقاهُ مِن
ظَمَاءٍ سَقاه الله من الرّحیق المختوم».
هر
کس که برادر گرسنه اش را سیر کند، خداوند از غذاهای بهشتی او را سیر می کند و هر
کس وی را از تشنگی سیراب کند خداوند او را از آب دست نخورده سیراب می کند.
پي نوشت
ها: